آزمايشگاه فيلم‌هاي كشاورزي
Films For Use in Agriculture and Horticulture – Greenhouse Films

 
 
نور داراي محدوده وسيعي از طول موج‌هاست. رنگ نورها با طول موج آنها تفكيك مي‌شود. نور مرئي داراي طول موج در محدوده 400 تا كمي بيشتر از 700 نانو متر است. اين همان محدوده‌اي از نور است كه براي رشد گياهان بسيار اساسي است كه به PAR (Photo- Synthetic Active Radiation) شناخته مي‌شود. شدت اين محدوده از طول موج مستقيماً بر رشد گياهان مؤثر است.
محدوده طول موج‌هاي موجود در نور خورشيد به صورت زير است.
 




 

گاهي براي معرفي پرتوها از عدد موجي استفاده مي‌شود.

W عدد موجي (cm -1)=

 

طول موج عكس عدد موجي است.

UV 10-380 nm
Visible 380-780 nm
Infrared 780-1000000 nm
Near 780-2500 nm
Fundamental 2500-5000 nm
Far 5000-1000000 nm
   
   

 


 
مولكول‌هاي پليمرها نسبت به نور UV بسيار حساس بوده و تخريب مي‌شوند. محافظت فيلم‌هاي گلخانه‌ در مقابل نور UV در افزايش طول عمر آنها بسيار مؤثر مي‌باشد. امراج IR در تغييرات دماي داخل گلخانه مؤثر است. هر چقدر تغييرات دماي درون گلخانه كمتر باشد و اختلاف حداكثر دما و حداقل دماي درون گلخانه كمتر باشد در رشد گياه مؤثرتر است. فاكتور مؤثر ديگر پخش و انتشار نور در همه زوايا در درون گلخانه است كه باعث مي‌شود همه قسمت‌هاي گلخانه از نور تقريباً يكنواختي استفاده كنند. استاندارد ملي 2017 از استاندارد مرجع در استانداردسازي فيلم‌هاي گلخانه است.  براساس اين استاندارد فيلم‌هاي گلخانه‌اي به سه دسته تقسيم مي‌شوند.



 

هركدام از اين دسته بايد داراي خواص فيزيكي، مكانيكي و نوري مشخص شده در جداول موجود در استاندارد باشند.
يكي از فاكتورهاي حائز اهميت در دسته‌بندي فيلم‌هاي گلخانه‌اي مقاومت آنها در برابر پرتوهاي UV است. براي اين منظور ميزان مقاومت فيلم‌ها در برابر نورهاي مصنوعي كه در آزمايشگاه فراهم مي‌شود ارزيابي شده و مطابق جدول زير دسته‌بندي مي‌شوند.


 

استانداردسازي فيلم‌هاي كشاورزي مورد مصرف در كشت‌هاي گلخانه‌اي Greenhouse Film
كشت‌هاي گلخانه‌اي از شاخه‌هاي رو به رشد در صنعت كشاورزي است. كيفيت محصولات، راندمان بالا و مصرف كم آب از مزيت‌هاي كشت گلخانه‌اي است. كشت گلخانه‌اي اين امكان را فراهم مي‌كند كه با در اختيار داشتن زمين‌هاي با وسعت و آب كم بتوان محصول با كيفيت بسيار خوب را بدست آورد و با عرضه به موقع آن‌ها هنگامي كه بازار متقاضي آن است از مزاياي اقتصادي قابل توجه آن بهره برد. در كنار همه اين ويژگي‌ها، امكان كشت در زمين‌ها و اراضي كه مستعد كشاورزي به روش‌هاي سنتي نيستند را مي‌توان افزود. بدين گونه با استفاده از سيستم‌هاي هيدروپونيك مي‌توان در مناطق غيرقابل كشت سالي چند نوبت محصول بدست آورد.
 
فيلم‌هاي موردمصرف در پوشش گلخانه‌ها يكي از مؤلفه‌ها اصلي و مهم ساختار يك گلخانه است. امروزه اين فيلم‌ها با ويژگي‌هاي متنوعي به بازار عرضه مي‌شوند. عمده پليمرهايي كه در اين فيلم‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرند عبارتند از پلي اتيلن با دانسيته كم LDPE ، پلي اتيلن خطي LLDPE،  كوپليمرهاي وينيل استات EVA و ..... كه به تنهايي و يا بصورت مخلوط با هم در يك يا چند لايه توليد و به مصرف مي‌رسند.
 
ويژگي‌هاي ضد چكه Anti fog/ Anti-drip  
رطوبت درون گلخانه مي‌تواند با تغييرات دمايي متراكم شده و به صورت قطراتي برروي سطح داخلي گلخانه‌اي كه خاصيت ضدچكه نداشته باشد شكل بگيرد. اين قطرات شكل گرفته از يك طرف باعث انعكاس نور ورودي و هدايت به بيرون آنها مي‌شود. از طرف ديگر مي‌تواند بصورت عدسي عمل كرده و باعث تمركز پرتوهاي ورودي و سوختگي موضعي گياه شوند.
علاوه بر اينها اين قطرات وقتيكه بزرگتر شوند و چكه كنند باعث انتقال و انتشار بيماري در درون گلخانه گردند. افزودني‌هاي ضد چكه داراي يك سرآبدوست و يك سر آبگريز مي‌باشند، و با تغيير كشش سطحي فيلم پلي اتيلني كه آبگريز هستند به جاي ايجاد قطرات، رطوبت را تبديل به لايه نازكي از آب در سطح فيلم پلي اتيلن مي‌كند و از چكيدن آنها ممانعت بمعمل مي‌آورند.
 
ويژگي ضدمه- رقيق Anti mist  
مه رقيق با mist گاهي فضاي گلخانه‌ها را در برمي‌گيرد. هنگاميكه رطوبت فضاي داخل گلخانه به 100% مي‌رسد به ويژه در فصول سرد اگر گلخانه‌ها هوادهي نشوند، مه فضاي گلخانه را در برگرفته و برروي سطح همه چيزهاي درون گلخانه مي‌نشيند. اگر رطوبت داخل گلخانه بتواند برروي سطح داخلي فيلم‌هاي روي گلخانه بنشيند و به صورت قطره درآمده و جاري شود، باعث مي‌شود كه رطوبت كاهش يابد و مه شكل نمي‌گيرد. اما هنگاميكه از فيلم پلي اتيلن با خاصيت ضد چكه استفاده ميشود اين رطوبت‌ها نه تنها به صورت قطره در نمي‌آيند بلكه افزايش كشش سطحي فيلم باعث جلوگيري از جاري شدن اين لايه نازك از آب مي‌شوند. ماده ضد چكه با سرآبگريزش به فيلم پلي اتيلن و با سر آبدوست خود به مولكول‌هاي آب چسبيده اند و از جاري شدن آنها ممانعت مي‌كنند. افزودني‌هاي ضد چكه توانايي جذب رطوبت معيني دارند و اگر رطوبت از آن حد فراتر رود، به صورت مه درآمده فضاي گلخانه را مي‌گيرد. ويژگي مه برخلاف قطرات آب براي تمام سطوح برگ‌ها چه روي آن و چه پشت آن مي‌نشيند و لذا گاهي ترجيح مي‌دهند كه قطره داشته باشند تا مه كه برروي همه سطوح مي‌نشيند.
لذا در اصل افزودني‌هاي ضد مه باعث تسهيل حركت لايه‌هاي رطوبت شكل گرفته برروي سطوح فيلم پلي اتيلني و حذف آنها مي‌شود. به بيان ديگر به گونه‌اي بر خلاف افزودني‌هاي ضد چكه عمل مي‌كنند.
 

ويژگي اثر حرارتي Thermic effect
اين ويژگي دو جنبه دارد. يكي آنست كه در مناطقي كه اختلاف دماي شب و روز زياد است اين ويژگي حائز اهميت بسيار است. شب هنگام با سرد شدن لايه‌هاي جو انتقال حرارت معكوس شده و گلخانه گرماي خود را با انتشار امواج مادون قرمز از دست مي‌دهد.  استفاده از فيلم‌هايي با ويژگي جذب IR باعث مي‌شوند كه شدت افت حرارت داخلي گلخانه بسيار كاهش يابد و علاوه بر صرفه‌جويي انرژي باعث افزايش محصول و زودرس شدن محصول گردد.
 
يكي ديگر از جنبه‌هاي كنترل دما در درون گلخانه انعكاس طول موج‌هاي حرارتي پرتو خورشيد است كه به ويژه در مناطق بسيار گرم، از گرم شدن زياد درون گلخانه جلوگيري كرده در حاليكه اجازه مي‌دهد طول موج‌هاي مؤثر براي فتوسنتز گياه به آنها برسد. (PAR) .(Photo synthetic active radiation) اين افزودني‌ها باعث جذب پرتوهاي NIR (Near Infrared) مي‌شوند كه در محدوده طول موج770 تا 1430 cm-1 مطابق استاندارد مورد ارزيابي قرار مي گيرند، وپرتوهاي مؤثر براي رشد گياهان يعني طول موج‌هاي400 تا 700 نانومتر را عبور مي‌دهند.
 

اثر انتشار نور Light diffusion
نور تابيده به يك گلخانه مي‌تواند بصورت مستقيم و يا غيرمستقيم وارد فضاي گلخانه شوند. امروزه اعتقاد براينست كه نورهاي غيرمستقيم اثر خوبي بر رشد گياهان دارد. اين اثر خصوصاً در مناطق پرتابش در فصل بهار و تابستان بارزتر است. انتشار نور از ايجاد سايه جلوگيري مي‌كند و نور بصورت يكنواخت به تمام نقاط و زواياي گلخانه منتشر شده و گياهان به صورت يكنواخت حتي در لايه‌هاي زيرين از آنها بهره‌مند مي‌شوند. فيلم‌هايي كه اين ويژگي‌ را دارند به نظر و به چشم انساني كدر به نظر مي‌رسند اما در واقع عبور نور آنها كمتر نيست. يعني ترانسپرنسي  آنها كمتر نيست و مقدار عبور تابش ضروري براي فتوسنتز گياه (PAR) كمتر نمي باشد.